TIK na zajęciach z wychowawcą – przyjemna forma podejmowania trudnych tematów
Wychowawcy wciąż zastanawiają się, jak sprawić, żeby uczniowie bardziej angażowali się w tematykę prowadzonych przez nich zajęć podczas godziny wychowawczej. Odpowiedzią na ich potrzeby może być wykorzystanie narzędzi TIK.
Młodzi ludzie, stojący u progu ważnych, życiowych decyzji, każdego dnia mierzą się z wieloma wyzwaniami, które przychodzi im podjąć. Nie zawsze potrafią jednak o tym rozmawiać lub z różnych powodów nie chcą tego robić. Niejednokrotnie wyzwania te wiążą się z pojawieniem się u nich presji, wysokich oczekiwań wobec siebie, obawy przed porażką, doświadczaniem nieprzyjemnych emocji czy obniżonym poczuciem własnej wartości. Uczniowie w tych momentach nie tylko potrzebują odnaleźć swoją drogę, ale mieć również poczucie, że stawiając kolejne kroki idą we właściwym kierunku. Często jest to jednak utrudnione ze względu na pojawiający się stres, który nie „mobilizuje do walki”, ale „rozbraja”, co nie sprzyja podejmowaniu tego tematu. Ze względu na różnice międzyludzkie – radzenie sobie z nim jest kwestią indywidualną. Można odkrywać ją poprzez pochylanie się nad swoimi potrzebami, reakcjami, myślami. Są to kluczowe, ale osobiste kwestie, o których nie zawsze chcemy rozmawiać przy innych.
Szansą na podjęcie tych tematów jest wykorzystanie TIK podczas zajęć godziny wychowawczej. Dostępność platform, aplikacji, programów umożliwia uczniom wyrażanie swojego zdania (także w anonimowy sposób), udział w burzy mózgów, dyskusje i inne formy, które dają szansę podjąć te tematy. Do takiej próby zmierzenia się z niełatwą tematyką dotyczącą stresu przed egzaminem ósmoklasisty i wyborem dalszej ścieżki edukacji zaproszeni zostali uczniowie ósmych klas Szkoły Podstawowej nr 6 im. Romualda Traugutta w Lublinie. Zajęcia z wykorzystaniem narzędzi TIK zostały zrealizowane przez psychologa szkolnego w ramach zajęć z wychowawcą. Odbyły się one przed jedną z ostatnich prób przed właściwym egzaminem ósmoklasisty.
Autorefleksja
Jako psycholog szkolny wielokrotnie podejmowałam się prowadzenia zajęć podczas godziny wychowawczej. Zauważyłam, że wykorzystanie narzędzi TIK znacznie podnosi zaangażowanie uczniów w aktywny udział w lekcji. Odpowiednio dobrane metody, nawet te najprostsze, mogą sprawić, że uczniowie nie tylko więcej wyniosą z zajęć, ale także będą mieli poczucie wpływu na przebieg lekcji, co daje nauczycielowi większe szanse na adekwatne odniesienie się do tematu. Było to widoczne w warsztatach poprowadzonych przeze mnie w klasach ósmych.
Proponowane zajęcia miały dwa istotne cele. Pierwszy z nich, widoczny od razu, dotyczył radzenia sobie w sytuacjach stresowych, szczególnie tych związanych ze sprawdzianem ósmoklasisty. Drugi skupiony był na budowaniu adekwatnego poczucia własnej wartości, które jest niezależne od otrzymywanych ocen szkolnych czy wyników egzaminów. Poprzez wykorzystanie TIK zajęcia stały się nie tylko bardziej atrakcyjne i przystępne, ale dały uczniom przestrzeń bezpiecznego wyrażania swoich odczuć, myśli w temacie, w którym nie zawsze mieli odwagę zabierać głos. Aktywna forma zajęć wiązała się z podejmowaniem głębszej refleksji nad omawianą tematyką. Każdy uczeń mógł podzielić się odkryciami na własny temat, ale mógł je zachować dla siebie. Istotne było bowiem nie to, aby nauczyciel pozyskał nową wiedzę o uczniu, ale aby on sam, we właściwy sobie sposób, kształtował w sobie świadomość dotyczącą własnych reakcji, potrzeb, możliwości.
Wykorzystanie aplikacji Mentimeter umożliwiło uczniom nie tylko wypowiedzenie się w anonimowy sposób, ale także dostrzeżenie, z jakimi trudnościami zmagają się rówieśnicy oraz jakie są ich sposoby na radzenie sobie z nimi. Zapewniło to klimat wzajemnego szacunku i bezpieczeństwa w relacjach nauczyciel-uczeń oraz w całej grupie uczniów między sobą. To z kolei sprzyjało otwartości osób uczestniczących w spotkaniu i zachęcało do aktywnego udziału w dyskusjach. Po zakończonych zajęciach uczniowie wymieniali konstruktywne metody radzenia sobie ze stresem, dostrzegali korzyści płynące z zatrzymania się nad swoimi emocjami przed podjęciem decyzji lub działania czy fakt, że ich wartość nie jest zależna od wyników egzaminacyjnych. Szczególnie istotne były ich refleksje dotyczące istoty dbania o swój dobrostan psychiczny oraz adekwatną samoocenę. Zarówno poprzez przerobione na zajęciach treści oraz autorefleksję uczniowie zdobyli konkretne wskazówki nie tylko jak radzić sobie ze stresem, ale jak stać się swoim osobistym wsparciem na drogach czekających ich wyzwań. Pokazuje to, że odpowiednio dobrana forma TIK podczas zajęć nie musi być skomplikowana, a może dawać nauczycielowi szanse na rozwinięcie tematu w sposób sprawczy i twórczy.
Zapraszam do zapoznania się ze scenariuszem lekcji zamieszczonym poniżej artykułu.
Komentarze obserwatorów zajęć
Bardzo cieszę się zarówno z podjętej tematyki oraz formy wykorzystującej TIK podczas zajęć. Dzięki niej uczniowie mieli możliwość swobodnej wypowiedzi – bez obaw o to, że zostaną ocenieni. Ciekawym zabiegiem było także zachęcenie ich do wykorzystania swoich smartfonów poprzez aplikację Mentimeter. Dzięki temu jeszcze bardziej zaangażowali się w zajęcia i z zainteresowaniem brali udział w dyskusjach.