Artykuł "Opór wobec stanu wojennego na Lubelszczyźnie"
Dr Marcin Dąbrowski, Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN Lublin, jest autorem artykułu "Opór wobec stanu wojennego na Lubelszczyźnie. Niezgoda na 13 grudnia". Polecamy jako opracowanie dla nauczycieli historii, WOS czy na lekcję wychowawczą.
Jak w całym kraju, działania związane z wprowadzeniem stanu wojennego rozpoczęła akcja internowania czołowych działaczy NSZZ „Solidarność”, a także innych organizacji powstałych na bazie solidarnościowej rewolucji (NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, Niezależne Zrzeszenie Studentów) oraz opozycji politycznej. Już pierwszego dnia, 13 grudnia 1981 r. funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa zatrzymali na Lubelszczyźnie prawie 300 aktywnych związkowców umieszczając ich w Ośrodkach Odosobnienia w Białej Podlaskiej, Chełmie, Krasnymstawie i Włodawie. Nieproporcjonalnie dużo, bo 114 związkowców pracowniczej i rolniczej „Solidarności” pochodziło z terenu województwa zamojskiego, co wynikało z nadgorliwości tamtejszych struktur SB. W ciągu całego stanu wojennego z obszaru Lubelszczyzny internowano łącznie blisko 500 osób. Przez kilka miesięcy wszystkich internowanych z naszego regionu skoncentrowano we Włodawie (łącznie trafiło tam ponad 360 osób), gdzie utrzymywano zaostrzony rygor więzienny.
Preludium do działań antysolidarnościowych w Lublinie stanowiło wkroczenie sił MO i SB do siedziby Zarządu Regionu Środkowowschodniego NSZZ „Solidarność” przy ul. Królewskiej tuż po północy z 12 na 13 grudnia 1981 r. Przed zajęciem budynku dyżurujący związkowcy zdążyli nadać przez megafony komunikat o zatrzymaniu wiceprzewodniczącego regionu, którego funkcjonariusze SB z Łęcznej zatrzymali jeszcze przed północą.
Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami związku, wrogie działania władz komunistycznych wywołały opór związkowców w zakładach pracy. Pierwsza w regionie zareagowała załoga Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik, gdzie strajk rozpoczęto rano 13 grudnia 1981 r. Tu obrał swą siedzibę Regionalny Komitet Strajkowy. Dlatego na ten zakład rzucono w pierwszej kolejności, w nocy z 15 na 16 grudnia 1981 r., pacyfikacyjną kolumnę wojskowo-milicyjną. Kolumna ta rozbiła następnie strajki w innych najważniejszych punktach oporu (Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie – 17 grudnia, Lubelskie Zakłady Naprawy Samochodów – 17 grudnia, Fabryka Łożysk Tocznych w Kraśniku – 18 grudnia, Zakłady Azotowe „Puławy” – 19 grudnia). Jeszcze przedtem zdławiono opór studencki w Miasteczku Akademickim UMCS w Lublinie (14 grudnia) oraz strajk w bazie Oddziału Towarowego PKS w Kraśniku (15 grudnia). W całym regionie różnego rodzaju akcje strajkowe i protestacyjne podjęto łącznie w około 50 zakładach pracy.
Tekst dostępny pod linkiem IPN Lublin