Data publikacji: 29.10.2014
Autor: Agnieszka Kasperek
Jak uporządkować materiał nauczania w kształceniu zawodowym?
Usystematyzowanie poznawanych wiadomości pomaga uczniom w ich zapamiętaniu. Uporządkowane treści łatwiej jest przywołać, odszukać, zdecydowanie łatwiej na ich bazie wyćwiczyć pewne umiejętności. Nauczyciele stosują wiele sposobów porządkowania wiadomości, które są wszystkim dobrze znane, jednak warto się pokusić by krótko je przypomnieć.
Do najczęściej stosowanych sposobów należą:
- podział treści nauczania na określone działy (na etapie konstruowania planów wynikowych czy rozkładów materiału),
- przedstawienie celów realizowanych w czasie lekcji (powinno się odbywać na każdej lekcji, uczniowie powinni świadomie uczestniczyć w procesie dydaktycznym),
- podawanie zagadnień do lekcji w postaci kilku podpunktów do danego tematu,
- stosowanie obowiązku opracowania notatek do danych podpunktów,
- wypisanie danych, szukanych podczas rozwiązywania zadań,
- wypisywanie jednostek, danych z tabel niezbędnych do rozwiązania zadań,
- odpowiednie formułowanie pracy domowej (np. w postaci notatki opisującej podane zagadnienia, czy odpowiadającej na poszczególne pytania postawione w czasie lekcji; opracowanie odpowiedzi na poszczególne pytania czy zagadnienia dotyczące nowego tematu z książki, czy zadanego do przeczytania artykułu, sporządzenie planu poznanego artykułu itp.),
- sporządzenie planu przeczytanych w czasie lekcji treści: artykułu, rozdziału z książki, itp.,
- zaproponowanie zagadnień do lekcji na bazie danego materiału (uczniowie proponują),
- selekcja odpowiedniego materiału do określonego zagadnienia,
- sporządzenie planu czynności produkcyjnych, np. w czasie zajęć z technologii gastronomicznej, podczas realizacji danego ćwiczenia (sporządzenia danej potrawy),
- sporządzenie planu produkcji posiłku (w czasie zajęć praktycznych),
- planowanie czynności niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, np. przyjęcia zasiadanego,
- przedstawianie schematów blokowych obrazujących procesy technologiczne,
- opracowywanie tabelek, w których systematyzuje się poznany materiał,
- formułowanie i zapisywanie wniosków, spostrzeżeń,
- podsumowanie wiadomości na koniec lekcji,
- formułowanie uogólnień (np. sformułowanie zasad prawidłowej obsługi urządzeń wirujących, zasad profilaktyki chorób cywilizacyjnych czy zasad sporządzania ciast biszkoptowych),
- odnajdywanie wspólnych cech (np. wspólne cechy produktów bogatych w betakaroten),
- analiza różnic i podobieństw pomiędzy dwoma podmiotami (np. różnice w budowie i działaniu pomiędzy patelnią a frytownicą lub piecem konwekcyjnym a konwekcyjno-parowym),
- odpowiednio sformułowane zadania i ćwiczenia (zadanie ćwiczące wiele umiejętności, które mają na celu powtórzenie, ćwiczenie i jednocześnie porządkowanie),
- wszystkie metody utrwalanie wiadomości.
Metody, które mogą być pomocne podczas porządkowania wiadomości:
- Pogadanka;
- Quiz dydaktyczny (powtórzenia w postaci gry dydaktycznej);
- Ćwiczenia;
- Checklist – lista kontrolna – technika polegająca na sporządzeniu listy niezbędnych czynności, które trzeba uwzględnić w celu podjęcia określonego działania np. realizacji określonego przedsięwzięcia;
- Mapa pojęciowa (mentalna)– graficzne porządkowanie wiadomości. Mapy mentalne zwane są również mapami myślowymi, mapami pamięci, obrazami, obrazami mentalnymi. Jest to metoda wizualnego opracowania problemu z wykorzystaniem rysunków, obrazów, symboli, zwrotów, haseł. Pomaga w uporządkowaniu zagadnień, rozumienia związków i zależności. Metoda może być zastosowana przy wprowadzeniu nowego tematu i stopniowo uzupełniania w miarę zgłębiania zagadnienia. Przyda się przy zapisywaniu przeczytanych treści, pomoże w analizowaniu tekstu, pozwala na swobodne przeglądanie materiału i dokonywanie podsumowań. Odmianą mapy mentalnej jest schemat blokowy przedstawiający technologię produkcji danej potrawy.
Opracowała Agnieszka Kasperek – doradca metodyczny gastronomicznych i spożywczych przedmiotów zawodowych