'Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w środowisku rówieśniczym' - materiały pokonferencyjne "Wsparcie uczniów..." cz.III
9 maja br. odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa 'Wsparcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych', zamieszczamy kolejną publikację pokonferncyjną, tym razem książkę 'Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w środowisku rówieśniczym'(format PDF) pod red. prof. Ewy Domagały-Zyśk z Instytutu Pedagogiki KUL Jana Pawła II.
Wstęp.....................................................................................................................................7
Część I
Uczniowie z trudnościami w uczeniu się i zaburzeniami językowymi
Ewa Domagała-Zyśk
Relacje rówieśnicze uczniów z niespecyficznymi trudnościami w nauce ................. 13
Małgorzata Knopik
Zaburzona komunikacja a relacje społeczne. Zagrożenia i strategie wsparcia........ 29
Marlena Wilgocka
Teatr w procesie podnoszenia poziomu kompetencji społecznych uczniów
o specjalnych potrzebach edukacyjnych...................................................................... 43
Część II
Uczniowie z różnymi rodzajami niepełnosprawności
i chorobami przewlekłymi
Bożena Sidor-Piekarska
Relacje uczniów z niepełnosprawnością intelektualną z rówieśnikami
w kształceniu niesegregacyjnym..................................................................................... 65
Aleksandra Borowicz
Środowisko społeczne dziecka z uszkodzonym słuchem................................................ 83
Ewelina Skoczylas
Dziecko z dysfunkcją wzroku w integracyjnym systemie kształcenia......................... 93
Ewa Domagała-Zyśk
Wspieranie ucznia z chorobą przewlekłą w środowisku szkolnym............................111
Część III
Uczniowie zagrożeni niedostosowaniem i niedostosowani społecznie
Tomasz Wach
Trudności wychowawcze w okresie adolescencji
– diagnoza, oddziaływania, efekty.................................................................................129
Część IV
Uczniowie z trudnościami wynikającymi z różnic kulturowych
Katarzyna Braun
Edukacyjne konsekwencje migracji i reemigracji.............................................................153
Część V
Uczniowie zdolni
Tomasz Knopik
Trening mądrości jako innowacyjna metoda wspierania rozwoju
uczniów wybitnie zdolnych.............................................................................................167
Noty o autorach............................................................................................................................193
'W nauczaniu dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, niemal od początków tworzenia się formalnych struktur edukacji, ścierają się dwa stanowiska: segregacyjne i integracyjne.
Pierwsze z nich wyrosło głównie na gruncie społecznych stereotypów nakazujących izolowanie się od osób, które są w jakikolwiek sposób inne – chore, niepełnosprawne, będące w konflikcie z normami społecznymi, innej narodowości czy też nieprzeciętnie zdolne. Te stereotypy i postawy społeczne dały początek segregacyjnemu systemowi edukacji. Tworzeniu się szkół, w których z czasem mogły uczyć się nie tylko dzieci z zamożnych rodzin, ale także wszystkie dzieci mieszkające na danym terenie, towarzyszyło więc zakładanie przytułków, sierocińców i domów dla dzieci porzuconych. Jak pisze Surdacki, jeszcze w XVI-XVII wieku porzucenie dziecka nie nosiło znamion czynu kryminalnego, stąd np. w Rzymie do zakładów opieki nad dziećmi porzuconymi trafiało ponad 500 dzieci rocznie (1998, 10 i 107).
Segregacji uczniów sprzyjał też medyczny model pojmowania niepełnosprawności i choroby. Przez wiele lat, aż do drugiej połowy XX wieku, osoby dotknięte jakimkolwiek zaburzeniem były traktowane przede wszystkim jako pacjenci, którym potrzebne były kuracje i specjalistyczna opieka medyczna. Nieuwzględnianie potrzeb psychicznych i społecznych pacjentów w tym modelu prowadziło w wielu przypadkach do poprawy zdrowia fizycznego, ale jednocześnie nieodwracalnych szkód psychicznych, znanych np. w postaci tzw. 'choroby szpitalnej'. /.../
Współcześnie obserwujemy systematyczny rozwój idei integracji, co sprawia, że większość dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi uczy się w szkołach integracyjnych i ogólnodostępnych. Nadzieje społeczne są jednak jeszcze większe: oczekuje się, że szkoła wykona kolejny krok na drodze rozwoju edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – krok w kierunku inkluzji. Inkluzja wyrasta ze społecznego modelu niepełnosprawności, choroby i zaburzeń. Oznacza, że to nie uczeń z trudnościami ma dostosować się do reguł szkoły ogólnodostępnej/integracyjnej, lecz to szkoła i środowisko ma usunąć bariery utrudniające funkcjonowanie zdrowotne, psychiczne i społeczne uczniowi ze specjalnymi potrzebami. W modelu tym, pojawienie się w szkole dziecka ze specjalnymi potrzebami (np. z zespołem Downa, cukrzycą, dziecka wybitnie zdolnego czy też dziecka uchodźczego) nie powinno stanowić zaskoczenia i stawiać nauczycieli wobec konieczności nagłej zmiany utartych schematów postępowania. Szkoła ma tak funkcjonować, aby być otwartą dla wszystkich uczniów i gotową przyjąć każdego, kto chciałby w niej zdobywać wiedzę', 'Wstęp'.