Rutyny myślenia krytycznego na lekcji języka polskiego
Myślenie krytyczne to umiejętność oceny informacji, którymi jest człowiek zalewany, jest to kompetencja, która pozwala na świadome funkcjonowanie w życiu. Czy można się nauczyć myślenia krytycznego? Można! W szkole na lekcjach języka polskiego, poświęconych liryce i do tego z wykorzystaniem TIK? Tak, nawet na zdalnych lekcjach języka polskiego (i nie tylko na tym przedmiocie).
Lekcja otwarta z języka polskiego została przeprowadzona w pierwszej klasie liceum ogólnokształcącego. Temat (Poszukiwana … Anka! Dokąd prowadzi rozpacz? O wierszu „Firanka” W. Broniewskiego) nawiązywał do poznanego już przez uczniów utworu, jakim był Tren X Jana Kochanowskiego. Jednym z celów lekcji było wskazanie korespondencji pomiędzy tymi utworami. Uczniowie mieli też za zadanie odnieść się do dzieła sztuki, jakim była grafika Rafała Olbińskiego pt. „Nokturn e-dur” oraz utworu muzycznego Fryderyka Chopina pod tym samym tytułem.
Rutyny myślenia krytycznego zostały zastosowane na początku utworu, podczas wprowadzenia (rutyna: Widzę. Myślę. Zastanawiam się) oraz w podsumowaniu (rutyna: Most), co stanowiło pewną klamrę kompozycyjną lekcji. Dzięki chmurze wyrazowej (aplikacja Answergarden.ch) uczniowie mogli zapamiętać słowa-klucze z tekstu, zaś ich pracę nad analizą oraz interpretacją tekstu można było kontrolować dzięki zastosowaniu aplikacji Whiteboard.fi (nauczyciel widzi wszystkie tablice uczniów oraz to, w jaki sposób konstruują notatki). Zarówno uczniowie, jak i obecni na lekcji nauczyciele mogli wyrazić swoje opinie o lekcji w przygotowanym przez nauczyciela formularzu Forms.
Autorefleksja
W zaproponowanej przeze mnie lekcji uczniowie mieli możliwość kształcenia umiejętności czytania, analizowania i interpretowania tekstu lirycznego oraz innych tekstów kultury (malarstwo, muzyka), a także ich wzajemnej korespondencji. Zestawienie ze sobą dzieł, które w odmienny sposób ukazują ten sam motyw, pozwala uczniom na budowanie świadomego odbioru utworów na różnych poziomach. Założone przeze mnie cele lekcji zostały zrealizowane. Zastosowane metody pracy i narzędzia TIK pozwoliły uczniom na wnikliwą pracę nad tekstem, współpracę z nauczycielem oraz prezentację swoich wyników. Uczniowie byli bardzo aktywni. Dzięki aplikacji whiteboard.fi mogłam na bieżąco kontrolować ich pracę i zaangażowanie. Z ankiety, którą wypełnili w ramach ewaluacji, wynika, że lekcja była dla nich interesująca, cele zrozumiałe, a zastosowane narzędzia atrakcyjne.
Zapraszam do zapoznania się z scenariuszem lekcji i załącznikami, zamieszczonymi poniżej artykułu.
Komentarz obserwatorów
Lekcja otwarta z języka polskiego została przeprowadzona z wykorzystaniem różnorodnych, innowacyjnych metod pracy. Angażowała wszystkich obecnych uczniów do udziału w toku zajęć poprzez udostępnienie tablicy aktywnej. Nauczyciel na bieżąco monitorował pracę obserwując na tablicy realizację zadań i postępy uczniów. Podczas zajęć panowała miła i życzliwa atmosfera. Inspirującym dla obserwatorów pomysłem było wykorzystanie rutyny myślenia krytycznego do omówienia zaprezentowanej przez nauczyciela grafiki jako wstępu do rozmowy na tematy podjęte w analizowanym utworze.