Odprawa emerytalna a odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych
Czy nabycie przez nauczyciela mianowanego prawa do odprawy emerytalnej wyłącza uzyskanie przez niego odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły – art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela?
Nauczycielowi przechodzącemu na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługuje odprawa w wysokości:
- 2-miesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia, jeżeli nauczyciel przepracował mniej niż 20 lat;
- 3-miesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia, jeżeli nauczyciel przepracował co najmniej 20 lat.
Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy na podstawie art. 20 ust. 1 KN, przechodzącemu na emeryturę, rentę lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługują dwie odprawy:
- na podstawie art. 20 ust. 2 KN w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego;
- na podstawie art. 87 KN w wysokości 2- lub 3-miesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia,
gdyż Karta Nauczyciela nie zawiera przepisu wyłączającego prawo do jednej z tych odpraw.
Stanowisko takie podzielił Sąd Najwyższy stwierdzając, że "nabycie przez nauczyciela mianowanego prawa do odprawy emerytalnej nie wyłącza uzyskania przez niego odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły [...]". W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, iż "oba rodzaje odpraw (z art. 20 ust. 2 i art. 87 Karty Nauczyciela) są niezależnymi od siebie świadczeniami, przysługującymi w razie spełnienia odmiennego typu warunków, a brak jest przepisów przewidujących zaliczenie jednego świadczenia na poczet drugiego. Jeżeli pracownik spełnia warunki do uzyskania dwóch różnych świadczeń, to nabywa do nich prawo, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej".
Nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę otrzyma również w takiej sytuacji dwie odprawy. Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników nie zawiera odpowiednika art. 8 ust. 4 u.s.z.r. z 1989 r., który stanowił, że w razie zbiegu prawa do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn zakładu pracy i jednorazowej odprawy pieniężnej w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje jedna, korzystniejsza dla niego odprawa. Przepis art. 8 ust. 4 u.s.z.r. z 1989 r. został skreślony z dniem 1 lipca 2003 r.
|
Sąd Najwyższy uznał, iż "z art. 87 ust. 2 ustawy z 1982 r. Karta Nauczyciela wynika wprost, że z tytułu pracy nauczycielskiej powstaje prawo do jednej odprawy emerytalnej, niezależnie od liczby szkół zatrudniających nauczyciela przechodzącego na emeryturę. Podmiotem zobowiązanym do wypłaty odprawy jest szkoła będąca podstawowym miejscem pracy nauczyciela". |
por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2001 r., sygn. akt I PKN 565/00, Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2010 r., sygn. akt III PK 9/10.
Stanisław Artur Skalski
Starszy specjalista ds. prawa ogólnego i oświatowego
LSCDN O/Chełm